Τι είναι ο ίλιγγος

​

Ο ίλιγγος είναι ένα σύμπτωμα, δεν είναι πάθηση και προκύπτει ως αποτέλεσμα κάποιας διαταραχής των συστημάτων που συμμετέχουν στη διατήρηση της ισορροπίας και του προσανατολισμού στο χώρο, η οποία μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες.
Δεν λέγεται ίλιγγος κάθε αίσθημα ζάλης. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα είδος ζάλης με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, κυριότερο από τα οποία είναι το ψευδές αίσθημα περιστροφής του σώματος ή του περιβάλλοντος χώρου. Όταν παρουσιάζεται ανησυχεί αρκετά τον ασθενή, καθώς είναι ένα έντονο, βασανιστικό σύμπτωμα που έρχεται χωρίς προειδοποίηση και προκαλεί αποπροσανατολισμό και σε πολλές περιπτώσεις πανικό.

Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων ιλίγγου ο ασθενής αισθάνεται ανήμπορος να εκτελέσει οποιαδήποτε δραστηριότητα, πολλές φορές χρειάζεται να παραμείνει κατακεκλιμένος και ακίνητος μέχρι το πέρας του επεισοδίου και στη συνέχεια μπορεί να αισθάνεται καταβολή, αστάθεια ή και υπνηλία για αρκετές ώρες. Όταν τα επεισόδια είναι συχνά, επηρεάζουν δυσμενώς την καθημερινότητα των ασθενών.

Ο ίλιγγος μπορεί να είναι κεντρικής αιτιολογίας, δηλαδή να οφείλεται σε παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος ή περιφερικής αιτιολογίας, δηλαδή να οφείλεται σε παθήσεις του οργάνου της ισορροπίας που λέγεται λαβύρινθος και βρίσκεται στο εσωτερικό του αυτιού (έσω ους), ή του αιθουσαίου νεύρου που συνδέει το λαβύρινθο με τον εγκέφαλο.

​

Περιφερικός ίλιγγος

​

Η νόσος του Meniere, η αιθουσαία νευρωνίτιδα, η οξεία λαβυρινθίτιδα και ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως (BPPV), αποτελούν παθήσεις του έσω ωτός που ευθύνονται για το 90% περίπου των περιπτώσεων περιφερικού ιλίγγου.

Η διάγνωση του είδους και της αιτιολογίας του περιφερικού ιλίγγου γίνεται από τον ειδικό Ωτορινολαρυγγολόγο, με την πλήρη κλινική και νευροωτολογική εξέταση. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν συγκεκριμένες εργαστηριακές ή απεικονιστικές εξετάσεις ή ακόμα και εξέταση από ιατρούς άλλων ειδικοτήτων, για τη σωστή διερεύνηση και αντιμετώπιση του προβλήματος του ασθενούς.

​

Καλοήθης παροξισμικός ίλιγγος Θέσεως (Benign Paroxysmal Positional Vertigo- BPPV)

 

Ο BPPV είναι η πιο συνήθης αιτία που προκαλεί ιλίγγους και μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας.

​

Πως εκδηλώνεται ο BPPV

Πρόκειται για επεισόδια που χαρακτηρίζονται από έντονο αίσθημα περιστροφής του σώματος ή/και του περιβάλλοντος χώρου, δυσκολία προσανατολισμού και σημαντική διαταραχή της ισορροπίας με αίσθημα επικείμενης πτώσης, που μπορεί να είναι τρομακτικό για τον ασθενή. Συνοδεύεται από αίσθημα ναυτίας ή/και εμέτους αλλά χωρίς εμβοές ή απώλεια ακοής. Η διάρκεια του επεισοδίου είναι σύντομη, περίπου 30 έως 60 δευτερόλεπτα. Συνήθως ξεκινά μετά από χαρακτηριστικές κινήσεις της κεφαλής ή του σώματος και σε συγκεκριμένες θέσεις, όταν για παράδειγμα ο ασθενής ξαπλώνει ή σηκώνεται από το κρεβάτι, όταν σκύβει ή κοιτάζει προς τα πάνω.

​

Αιτίες που προκαλούν BPPV

Στο εσωτερικό του αυτιού υπάρχει το όργανο της ισορροπίας, ο λαβύρινθος που περιλαμβάνει τρεις δομές, τους ημικύκλιους σωλήνες οι οποίοι περιέχουν υγρό και τα ωτολιθοφόρα όργανα, τα οποία περιέχουν κρυστάλλους ανθρακικού ασβεστίου (ωτόλιθοι ή ωτοκωνία). Όταν για κάποιο λόγο αυτοί οι κρύσταλλοι απομακρυνθούν από τα ωτολιθοφόρα όργανα και βρεθούν μέσα στο υγρό των ημικύκλιων σωλήνων, τότε ο ασθενής αισθάνεται ίλιγγο με τις αλλαγές θέσης του κεφαλιού.

Συνήθως, δεν αναγνωρίζεται η αιτία που προκαλεί τον BPPV και γι’ αυτό ονομάζεται ιδιοπαθής καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως. Όταν η αιτία μπορεί να προσδιοριστεί, συχνότερα συνδέεται με κάποια κάκωση της κεφαλής, ελαφριά ή σοβαρή. Σπανιότερα συνδέεται με χειρουργικές επεμβάσεις στο αυτί ή με παρατεταμένη κατάκλιση σε ύπτια θέση (ανάσκελα).

​

Θεραπεία- Αντιμετώπιση του BPPV

​

• Συντηρητική θεραπεία

Για την αντιμετώπιση του καλοήθους παροξισμικού ιλίγγου θέσεως δεν χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή στις περισσότερες περιπτώσεις. Η θεραπεία στηρίζεται σε ειδικούς χειρισμούς ή/ και ασκήσεις που αποσκοπούν στην επανατοποθέτηση των ωτόλιθων στη φυσιολογική τους θέση.

Υπάρχει ποικιλία φαρμάκων που μπορούν να χορηγηθούν για την αντιμετώπιση της ζάλης και της ναυτίας και συχνά χρησιμοποιούνται σε τέτοιες καταστάσεις “εμπειρικά” από τους ασθενείς. Όμως, χωρίς να έχει προηγηθεί εξέταση και η συμβουλή του ειδικού Ωτορινολαρυγγολόγου, πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγονται, καθώς μπορεί να προσφέρουν άμεση ανακούφιση αλλά εμποδίζουν την πραγματική αποκατάσταση του προβλήματος γιατί δρουν κατασταλτικά για το λαβύρινθο.

Ο καλοήθης παροξισμικός ίλιγγος θέσεως είναι πάθηση αυτοπεριοριζόμενη. Αυτό σημαίνει πως τα συμπτώματα σταδιακά υποχωρούν από μόνα τους και τελικά εξαφανίζονται. Βέβαια, χωρίς ιατρική παρέμβαση το παραπάνω χρονικό διάστημα της πλήρους εξάλειψης των συμπτωμάτων μπορεί να ανέλθει και σε έξι μήνες.

Το είδος των χειρισμών και των ασκήσεων, καθορίζεται από τον ωτορινολαρυγγολόγο ανάλογα με τη βλάβη που διαπιστώνεται στο λαβύρινθο και είτε γίνονται στο ιατρείο του ή εκτελούνται στο σπίτι από τον ίδιο τον ασθενή.

Οι χειρισμοί που πραγματοποιεί ο ειδικός ΩΡΛ, στις περισσότερες περιπτώσεις (80% των ασθενών) έχουν εντυπωσιακό και άμεσο αποτέλεσμα στην εξάλειψη του περιστροφικού ιλίγγου. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί μία 2η ή 3η επανάληψη μετά από μερικές ημέρες. Ο ασθενής πρέπει να προσέχει τις κινήσεις του κεφαλιού για 48 ώρες μετά τους χειρισμούς, να κοιμάται σε συγκεκριμένες θέσεις, να αποφεύγει την έντονη καταπόνηση, τη γυμναστική και την οδήγηση.

Οι ασκήσεις που πραγματοποιούνται από τον ασθενή στο σπίτι είναι σχεδιασμένες να επαναλαμβάνουν τις κινήσεις του κεφαλιού και του σώματος που προκαλούν τον ίλιγγο και έχουν ως σκοπό την εκπαίδευση του συστήματος ισορροπίας ώστε να αγνοεί τα ερεθίσματα που προκαλούν τον ίλιγγο.

Σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στην παραπάνω θεραπευτική αγωγή για περισσότερο από 3 εβδομάδες, μπορεί να εφαρμοστεί με την καθοδήγηση του ειδικού ΩΡΛ, εξειδικευμένο πρόγραμμα αιθουσαίας αποκατάστασης το οποίο σχεδιάζεται ειδικά για την κάθε περίπτωση, ανάλογα με την παθολογία και τις ανάγκες του ασθενούς.

​

• Χειρουργική θεραπεία

Σε πολύ μικρό ποσοστό ασθενών όπου η επανάληψη των χειρισμών και των ασκήσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα (για ένα χρόνο ή περισσότερο) έχουν αποτύχει και τα επεισόδια του ιλίγγου δεν έχουν ελεγχθεί, πρέπει να συζητηθεί το ενδεχόμενο χειρουργικής αντιμετώπισης. Έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορες χειρουργικές θεραπευτικές προσεγγίσεις, περισσότερο ή λιγότερο επιθετικές για την ακοή ή την ισορροπία. Η προτεινόμενη χειρουργική παρέμβαση είναι η απόφραξη του οπίσθιου κάθετου ημικύκλιου σωλήνα έτσι ώστε οι μετακινούμενοι ωτόλιθοι να μην διεγείρουν τις δομές του λαβυρίνθου προκαλώντας ίλιγγο. Η μέθοδος αυτή είναι αποτελεσματική στο 90% των δύσκολα αντιμετωπίσιμων αυτών περιπτώσεων του επίμονου ιλίγγου και δεν επηρεάζει την λειτουργικότητα άλλων δομών του έσω ωτός επομένως δεν έχει ιδιαίτερη επίδραση στην ακοή ή την ισορροπία.

​

Πρόγνωση

Ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως είναι μια πάθηση ενοχλητική αλλά όχι επικίνδυνη για τη ζωή του ασθενούς, εκτός από περιπτώσεις όπου αυξάνεται η πιθανότητα πτώσεων ή άλλου ατυχήματος. Για το λόγο αυτό χρειάζεται να τροποποιήσει μερικές καθημερινές συνήθειες και δραστηριότητες ως την αποθεραπεία του. Η πιθανότητα υποτροπής της συγκεκριμένης πάθησης είναι αρκετά μεγάλη και υπολογίζεται στο 50% των περιπτώσεων μέσα στην πενταετία. Στην περίπτωση αυτή θα χρειαστεί να επαναλάβουμε την ίδια θεραπευτική διαδικασία αλλά, κυρίως, την ίδια διαγνωστική διαδικασία, καθώς κάθε εισβολή ιλίγγου δεν οφείλεται απαραίτητα στην ίδια αιτία.

​

​

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον ίλιγγο και τις διαταραχές της ισορροπίας, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο 2110158155. Η Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος (ΩΡΛ), Κοροπούλη Μαρία- Δήμητρα είναι στη διάθεσή σας για κάθε σας ερώτηση.